As dúas frontes da lingua

OUUUUuuuu... Nestes días saen no Chuza¡ unha chea de artigos e vídeos sobre cuestions linguisticas tanto referidas ó nivel local como a 'temas quentes' a nivel de outras linguas e poboacions humanas no mundo.

O galego ten, polo de agora, o foxo cavado. Está no seo das familias que o deixamos de transmitir ós fillos por moi diversos motivos mais todos eles emparentados, coido, coas cuestions de prestixio social e a perspectiva de 'éxito' na vida. Son argumentos tan manidos que soan a falaces mais coido que é así. Ós afroamericanos non tiñan prestixio social nin prespectivas de éxito na vida ó inicio do século XX, moi poucos cursaban estudos universitarios e pensar na súa participación na política era un disparate; hoxe, malía que a situación non se invertiu nin equilibrou, a poboación afroamericana conta cunha forte dignidade de 'cultura propia' e con prestixio social e participación na vida política.

Nestes días engradeceuse a miña familia cunha fermosa 'picheleira' que namorara xa ó meu vello co seu falar musical. Na súa familia todos entenden e saben falar mais... só os pais e a rapaza en cuestión o empregan con asiduidade, os outros irmans non o teñen nin "para a intimidade" como dicía aquel do bigote. Son xente que traballou duro para acadaren unhas posibilidades económicas que lles permitiron darlle carreira ós fillos mais ¿tiña que ser o galego o "prezo"?.

Nunha sociedade local coñecese si hai 'colonización' cando se mira quen ocupa os postos de decisión da mesma e cara a donde van as olladas que percuran referentes (económicos, culturais, filosóficos... políticos). A sociedade non o explicita, mais sabe que adoptar certos referentes significa abandoar referentes própios.

A linguaxe na fala e na escrita é unha arma perigosa pois ten un dobre fio que nin o que a fala pode distinguir completamente pois a comunicación depende tamén dos condicionantes de todo tipo que afectan ó receptor das nosas linguaxes; por iso non podo asegurar nin que eu diga o que quero nin que cada lector entenda unha cousa diferente.

O galego foi desprestixiado, perseguido e reducido a "lingua inculta" (curioso paradoxo: o vehículo das culturas humanas por excelencia reducido a algo 'inculto') mais houbo intres nos que persoas con grande intelixencia viron que un pobo que abandoa ese referente propio deixa de ter o 'pegamento' que o fai único e pasa a unha masa que nin é o que era nin poderá, NUNCA, ser o que os outros queren; quedará nun limbo cultural e social indefinido, tal e como se dí que somos os galegos: non se sabe si imos ou vimos.

Malía iso non debemos caermos na doada tentación de repetirmonos a xogada ó revés e aplicaren indiscriminadamente políticas de marxinación que en nada conducen ó prestixio social nin ó éxito da lingua e dos seus falantes. Facer do galego algo "artificial" non lle dará pulos senon que encherá de dúbidas ós posibles 'neofalantes' que o adoptarán coma un traxe, un uniforme que hai que portar para acadar outras metas. Eu sonvos mais romántico e sego a lembrar a 6 rapaces de 16-18 anos que se decataron da herdanza que recibiran e decidiron darlle vida empregandoa con novos pulos escomenzando polo seu mesmo interior ata acadaren ser quen de "pensarmos en galego" o que acabou por impregnarnos ata os ósos. Lonxe de todo victimismo, de bandeiras e himnos, de solemnidades e grandielocuencias ó galego se lle defende no emprego diario en calquer eido pois a súa función como vehiculo de comunicación non está "en competencia" coas outras ferramentas; en todo caso, se complementa con elas.

E nesa complementación hai que traballar para que a nova fronte inmigratoria que se abre non sexa unha fronte excluinte e alienante para os novos habitantes do país tanto os que poderían coñecer a lingua (pode que dende o berce sen sabelo) como ós que non sabían nin da súa existencia.